Όσιος Ιωαννίκιος ο Μεγάλος «ο εν Ολύμπω»

 Ημερομηνία Εορτής: 4 Νοεμβρίου

Τύπος Εορτής. Σταθερή. Εορτάζει στις 4 Νοεμβρίου εκάστου έτους.

(740 - 834 μ.Χ.)

Βιογραφία

Τὸν Ἰωαννίκιον ἐκ γῆς λαμβάνει

Ὁ τῷ λόγῳ γῆν τοῦ Θεοῦ πήξας Λόγος.

Σῆμά σοι ἔν γε τετάρτῃ Ἰωαννίκιε χεῦσαν.

Ο Όσιος Ιωαννίκιος γεννήθηκε στη Βιθυνία το 740 μ.Χ. στην επαρχία των Βιθυνών.

Τον πατέρα του τον έλεγαν Μυριτρίκη και τη μητέρα του Αναστασώ. Και οι δύο ήταν ευσεβείς γονείς και παιδαγώγησαν το γιο τους σύμφωνα με τις επιταγές του Ευαγγελίου. 

Όταν ο Ιωαννίκιος στρατεύτηκε, αυτοκράτορας ήταν ο τραχύς εικονομάχος Κωνσταντίνος ο Ε'. Ο Κωνσταντίνος ο Ε', διέπρεψε στους αγώνες του κατά των Βουλγάρων και είχε μεγάλη εκτίμηση από τους στρατιώτες του.  

Ο Ιωαννίκιος επειδή ήταν ρωμαλέος και μεγαλόσωμος γι' αυτό οι αξιωματούχοι του βασιλέως τον ξεχώρισαν και τον έγραψαν επίλεκτο στο στρατό. Πολλές από τις σωματικές του ικανότητες έδειξε στις διάφορες μάχες, ώστε προκαλούσε τον θαυμασμό των άλλων.

Επιστροφή από την αίρεση της Εικονομαχίας

Ο διάβολος φθόνησε, γιατί ο Ιωαννίκιος φύλαγε τις εντολές του Κυρίου και έπλεξε εναντίον του παγίδες και πανουργίες. Τον έριξε δυστυχώς στην αίρεση των εικονομάχων.

Το ζήτημα της εικονομαχίας κράτησε το Βυζάντιο πάνω από εκατό χρόνια. Πολλές φορές επέφερε καταστροφές στο κράτος η Εικονομαχία. Μερικοί από τους εικονομάχους, από την κακή τους συνήθεια, όχι απλώς δυστροπούσαν και δεν προσκυνούσαν τις άγιες εικόνες, αλλά και είχαν κυρήξει άγριο πόλεμο εναντίον τους.

Επειδή όμως αμάρτανε, γιατί ακριβώς δεν ήξερε, ο καρδιογνώστης Θεός δεν τον άφησε να μείνει πολύ χρόνο στην ασέβεια, αλλά με τον εξής τρόπο τον σαγήνευσε στην Ορθοδοξία. 

Κάποια εποχή, ενώ ο Ιωαννίκιος γύριζε από τον πόλεμο, περνούσε από τον Όλυμπο. Εκεί συνάντησε έναν ενάρετο ασκητή. 

Ο ασκητής μόλις τον είδε του είπε: Ματαίως κουράζεσαι, Ιωαννίκιε, να φυλάξεις με τόσο κόπο την αρετή, χωρίς να προσκυνάς την εικόνα του Χριστού, που τόσο περιφρονείς.

Μόλις άκουσε αυτά ο Ιωαννίκιος, θαύμασε τον άγιο Γέροντα. Έπεσε στα πόδια του και ζητούσε συγχώρηση. Του έδωσε δε την υπόσχεσή του, πως στο εξής θα προσκυνούσε την εικόνα, του Χριστού και των άλλων των Αγίων με ευλάβεια.

Ιωαννίκιος ο Βουλγαροφάγος

Παρακαλούσε ο Ιωαννίκιος τον Κύριο να του δώσει τη δύναμη να νικήσει, και τους αόρατους δαίμονες.

Λυπόταν πολύ επειδή είχε χάσει τόσο πολύτιμο χρόνο, πολεμώντας τους Βούλγαρους και κινδυνεύοντας τη ζωή του για πρόσκαιρη δόξα. Ευχόταν προς τον Κύριο να τον συγχωρέσει, δίνοντας ιερή υπόσχεση να μη φροντίζει πλεόν για το σώμα του, αλλά μόνον και μόνον για την ψυχή του.

Αναχωρεί για Ασκητής

Σκεπτόμενος, λοιπόν, αυτά, αποφάσισε να έλθει και να ασκητέψει στον Όλυμπο και να περάσει εκεί τα υπόλοπα χρόνια της ζωής του. Προηγουμένως ήρθε στην Ιερά Μονή των Αυγάρων. 

Εξομολογήθηκε στον Καθηγούμενο της Μονής Γρηγόριο, ο οποίος τον συμβούλεψε να μη πάει αμέσως τότε στην άσκηση, αλλά να υπομείνει για ορισμένο χρόνο με συνοδεία άλλων μοναχών, για να μάθει την υπακοή, την ταπείνωση και να συνηθίσει τους πολέμους του πονηρού.

Έμεινε στο Μοναστήρι του Αντιδίου δύο χρόνια μαθαίνοντας ψαλμούς και αντιμετωπίζοντας, τους πολέμους του κακού. Είχε πόθο αμέτρητο για ησυχία ο Ιωαννίκιος.

Γι' αυτό πήρε συγχώρησε από όλους τους αδελφούς του Μοναστηρίου και αναχώρησε. Νήστεψε ο Ιωαννίκιος 7 ημέρες και προσευχόταν ο Θεός να του γίνει οδηγός. Την έβδομη μέρα ήκουσε φωνή από τον ουρανό που του είπε να προχωρήσει στο εσωτερικό του βουνού.

Έπειτα βρήκε δύο ασκητές οι οποίοι του προφήτεψαν ότι θα ασκηθεί 50 χρόνια και θα πειραχτεί από φθονερούς αλλά δεν θα πάθει τίποτα. Μετά από αυτά έχοντας την ευχή των ασκητών πήγε στο βουνό Τριχάλι.

Σ' αυτό έζησε ζωή ασκητική. Ουδέποτε εισερχόταν μέσα σε σπίτι ή σπηλιά. Πάντα ζούσε στο ύπαιθρο, έχοντας για σκέπη τον ουρανό. Υπέφερε τους ανέμους και τα χιόνια όλη την αγριότητα των καιρών.

Επειδή μάθαινε γι' αυτόν ο κόσμος έφυγε πιο πέρα στον Ελλήσποντο, εκεί έσκαψε έναν λάκκο ώστε να χωράει. Εκεί έζησε έχοντας ένα βοσκό να του φέρνει κάθε μήνα λίγα ψωμιά και λίγο νερό. Εκάθησε 3 χρόνια προσευχόμενος.

Ο πειρασμός της πορνείας

Καθώς προχωρούσε ο Άγιος για τον καινούργιο τόπο της ασκήσεώς του συνάντησε στο δρόμο του δυο μοναχές, μία μητέρα και την κόρη της.

Είχε όμως η θυγατέρα της μεγάλο πειρασμό που την παρακινούσε προς την πορνεία τόσο πολύ, ώστε η μητέρα της δεν μπορούσε να την εμποδίση πλέον με διδασκαλίες και παραδείγματα.

Βλέποντας, λοιπόν, τον Άγιο τον παρακάλεσε να της διαβάσει μια ευχή να λυτρωθεί απ' τον μεγάλο πειρασμό.

Ο Όσιος επειδή λυπήθηκε την κόρη, της είπε να βάλει τα χέρια της πάνω στον λαιμό του και προσευχήθηκε για να φύγει ο πειρασμός από την κόρη και να πάει πάνω σ αυτόν.

Και με την προσευχή του ελευθερώθηκε μεν η κόρη, αλλά ο πειρασμός φορτώθηκε πάνω στον Άγιο Ιωαννίκιο. Ο πειρασμός ήταν μεγάλος. Ο Ιωαννίκιος προτιμούσε να πεθάνει παρά να υποκύψει στον πειρασμό της πορνείας.

Σε λίγο όμως, κι ύστερα από πνευματικούς αγώνες, νηστεία, προσευχή και αγρυπνία, ο Θεός τον απάλλαξε από τον πειρασμό. Αφανίσθηκαν δε οι πονηρές σκέψεις και κάθε επιθυμία της σάρκας από αυτόν.

Λαμβάνει το Αγγελικό Σχήμα

Άλλα παρά τα πνευματικά του παλαίσματα. Θεωρούσε τον εαυτό του, μικρό, τιποτένιο και γι αυτό ακόμη ο Ιωαννίκιος δεν είχε γίνει μοναχός.

Άκουσε όμως φωνή από τον ουρανό να του λέγει, να πάει να κατοικήσει σε κάποιο τόπο, που τον έλεγαν Εριστή και να φορέσει εκεί το μοναχικό ένδυμα, σε εκείνο το ασκητήριο.

Όταν λοιπόν έλαβε το Άγιο σχήμα ο Ιωαννίκιος, ήλθε σε τόπο πού ονομαζόταν Κρίτημα και έμεινε εκεί δεμένος με μια αλυσίδα περίπου τρία χρόνια.

Στο τέλος τού τρίτου χρόνου σκέφτηκε να πάει σε έναν τόπο Χελιδόνα, με σκοπό να συνομιλήσει με έναν άγιο άνδρα, πού ονομαζόταν Γεώργιος.

Επήγε κατόπιν στη Μονή των Αυγάρων με κάποιο μαθητή, που τον έλεγαν Παχώμιο. Ανέβηκαν στο κοντινό βουνό, για να ιδούν τα κελιά, που έκτιζαν εκεί. Αυτά προορίζονταν γι εκείνους, που ήθελαν να ζουν μακριά από τους ανθρώπους.

Τον δηλητηριάζουν

Στο μέρος, που ασκήτευε ο Άγιος, ήταν και ένας άλλος αναχωρητής. Τον έλεγαν Γουρία και νομιζόταν άγιος άνθρωπος. Ο Γουρίας όμως γνώριζε, ότι ο Ιωαννίκιος τον περνούσε στα χαρίσματα και στην αγιότητα, και τόσο τον κυρίευσε ο φθόνος, ώστε σκέφθηκε να θανατώσει τον Ιωαννίκιο με δηλητήριο.

Μια μέρα λοιπόν, ήλθε στο κελί του Αγίου, δήθεν για να διδαχτεί από την αρετή του Αγίου. Ο Ιωαννίκιος τον δέχθηκε απονήρευτα και τον κράτησε μαζί του αρκετές ημέρες.

Μια, λοιπόν, ημέρα ο Γουρίας έβαλε στο νερό που του έδωσε να πιει δηλητήριο και μέσα σε λίγες στιγμές άρχισε ο Άγιος να πονά.

Ο Θεός όμως δεν τον άφησε να πονά για πολλή ώρα. Έστειλε τον Άγιο Ευστάθιο και τον απάλλαξε από τους ανυπόφορους πόνους. Έκτισε δε από ευγνωμοσύνη προς τον Άγιο Ευστάθιο για να τον τιμήσει και εκκλησία ο Ιωαννίκιος.

Μετά από αυτά ο Άγιος έφυγε και επήγε στο όρος Τριχάλικος για να ησυχάσει. Ζούσε και εκεί άστεγος, εις το ύπαιθρο. Όπου αξιώθηκε να προφητεύει και να θεραπεύει.

Προφητεύει τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας.

Ο Άγιος προέλεγε και τα μέλλοντα να συμβούν. Έτσι λόγου χάριν προείπε εις τον Ιγγερ, πρόεδρο της Νικαέων Εκκλησίας, άλλο εικονομάχο, τον θάνατον του.

Απέστειλε μάλιστα προς αυτόν κάποιο Βασίλειο μοναχό, εκ της Μονής των Ήλιου Βωμών (Ελεγμών), ίνα συμβουλεύσει και μεταστρέφει εις την ορθή οδό. Άλλ εκείνος «ουκ εβουλήθη συνιέναι», και απέθανε αμετανόητος ο δυστυχής.

Έπειτα ήλθε ο Όσιος στο Όρος του Αντιδίου. Έκτισε εκεί το κελί του. Ταλαιπωρώντας και εκεί το σώμα του στην άσκηση και την σκληραγωγία.

Το καιρό εκείνον ακόμη στην Εκκλησία επικρατούσε σύγχυσης, λόγω της εικονομαχίας. Ο δε προεστός των Αγαύρων Ευστράτιος ερώτησε τον Όσιο, πότε θα τελείωναν τα σκάνδαλα από την Εκκλησία. Ο Άγιος απήντησε:

Μετά τον Θάνατον του Θεοφίλου, θα αποκαταστήσει την τάξη εις την Εκκλησία ένας ενάρετος Πατριάρχης, ο Μεθόδιος. Και πράγματι: Οι προφητείες του Άγιου αποδείχθηκαν αληθινές.

Τον τραυματίζει ο φθονερός

Κάποιος μοναχός που τον έλεγαν Επιφάνιο, ήταν και αυτός σε εκείνα τα μέρη. Είχε την ψεύτικη φήμη ότι είναι άγιος και ενάρετος. Αλλά ο διάβολος του έβαλε τόσον φόβο και μίσος στην ψυχή του, ώστε θέλησε να κάνει κακό στον Άγιο Ιωαννίκιο. 

Έβαλε, λοιπόν, φωτιά στο όρος, όπου κατοικούσε ο Άγιος, για να κάψει μαζί και τον Άγιο. Αλλά δεν μπόρεσε, γιατί ο Άγιος γνώριζε τις κακές προθέσεις του Επιφανίου. Τον κάλεσε μάλιστα ο Ιωαννίκιος να φάνε.

Αλλά ο Επιφάνιος ήταν αμετανόητος. Μια ημέρα ο φθονερός αυτός Μοναχός κρατώντας στα χέρια του ένα σουβλερό σίδερο, κτύπησε τον Άγιο στην κοιλιά του. Αλλά ευτυχώς με την βοήθεια του Θεού έμεινε ο Άγιος, για μία ακόμη φορά αβλαβής.

Η Κοίμησή του

Κατά τον τέταρτον χρόνο της βασιλείας του Μιχαήλ, ο Πατριάρχης Μεθόδιος, επειδή γνώρισε ότι ο Άγιος ασθενεί και ότι πρόκειται να αποθάνει, τον επισκέφτηκε, να πάρει την ευλογία του.

Κάλεσε τότε ο Ιωαννίκιος όλους τους Χριστιανούς, κληρικούς και μοναχούς, και τους είπε να φυλάγουν την Ορθόδοξο Πίστη και να έχουν μεταξύ τους αγάπη και ομόνοια.

Κατά την ώρα όπου αναπαύτηκε ο Μέγας Ιωαννίκιος, είδαν οι μοναχοί του Ολύμπου το έξης παράδοξο: Είδαν πύρινο στύλο και προπορευόταν άγγελοι. Αυτοί άνοιγαν τις πύλες του Παραδείσου. Μέσα μπήκε ο Άγιος και προσκύνησε την Παναγία Τριάδα.

Το Άγιο λείψανο, του το έθαψαν ο Πατριάρχης και οι άλλοι παρευρισκόμενοι μοναχοί. Έκανε δε τούτο και μετά θάνατον θαύματα: Γιάτρευε παράλυτους, έδιωχνε δαίμονες και με άλλους τρόπους βοηθούσε τους ανθρώπους, που ζητούσαν την βοήθεια του Άγιου.

Λειτουργικά Κείμενα

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)

Απολυτίκιον Αγ. Ιωννικίου - 4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Tὴν ἐπίγειον δόξαν, πάτερ, κατέλειπες καταυγασθεὶς τῇ ἐλλάμψει τῆς ἐπινοίας Θεοῦ, ὅθεν ἔφανας ἐν γῇ ὡς ἄστρον ἄδυτον· θείας φωνῆς γὰρ ὡς Μωσῆς μυστικῶς ἀξιωθείς, ἰσάγγελος ἀνεδείχθης καὶ δωρημάτων ταμεῖον, Ἰωαννίκιε μακάριε.

Έτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. δ´.

Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαίς,τῆς ἐρήμου τὸ ἄγονον ἐγεώργησας· καὶ τοῖς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατὸν τοὺς πόνους ἐκαρποφόρησας· καὶ γέγονας φωστήρ, τῇ οἰκουμένῃ λάμπων τοῖς θαύμασιν, Ἰωαννίκιε Πατὴρ ἡμῶν Ὅσιε· Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον

Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.

Ἀστὴρ ἐφάνης παμφαὴς ἐπὶ γῆς λαμπῶν, καὶ τοὺς ἐν ζόφῳ τῶν παθῶν περιαυγάζων, ἰατρὸς δὲ ἀρωγότατος τῶν νοσούντων, ἀλλ' ὡς χάριν εἰληφώς, τὴν τῶν ἰάσεων, τοῖς αἰτοῦσι σε παράσχου πᾶσαν ἴασιν, ἵνα κράζωμεν. Χαίροις Πάτερ, Ἰωαννίκιε.

Ὁ Οἶκος

Ἤστραψεν ἐν τῷ κόσμῳ ὁ θεόληπτος βίος τῶν σῶν κατορθωμάτων, Παμμάκαρ, καὶ ἀπήλασε πᾶσαν ἀχλὺν ψυχικῶν παθημάτων, καὶ φῶς ἄϋλον κατηύγασε, τοῖς πίστει σοὶ καὶ πόθῳ ἐκβοῶσι ταῦτα.

Μεγαλυνάριον

Χαίροις, τερπνὸν Μοναζόντων κλέος, χαίροις, φωστὴρ διαυγὴς τοῦ κόσμου.

Χαίροις, τῶν νοσούντων ταχεῖα παράκλησις, χαίροις, εὐρωστούντων ἀκλόνητον ἔρεισμα.

Χαίροις, ὅτι τὴν ἐπίγειον ἀπεβάλου στρατιάν, χαίροις, ὅτι τὰ οὐράνια ἀντηλλάξω τῶν φθαρτῶν.

Χαίροις, τῶν θείων ὄντως ἀρετῶν ὁ ταμίας, χαίροις τῶν ἀπορρήτων αὐτουργὸς θαυμασίων.

Χαίροις, παθῶν παντοίων καθαίρεσις, χαίροις, ἡμῶν προστάτης θερμότατος.

Χαίροις, παντὸς ἑτοιμότατος ῥύστης, χαίροις, παντὸς καταφύγιον κόσμου.

Χαίροις, Πάτερ Ἰωαννίκιε.

Κάθισμα

Ἦχος γ´. Τὴν ὡραιότητα.

Κόσμου τερπνότητα, προθύμως ἔλιπες, καὶ τῷ Δεσπότῃ σου, κατηκολούθησας, ἔρωτι θείῳ τὴν ψυχήν, τρωθείς, Ἰωαννίκιε· ὅθεν καὶ τὴν κάμινον, τῶν παθῶν ἐναπέσβεσας, δρόσω τῇ τοῦ Πνεύματος, τοῦ Ἁγίου πανόλβιε· διὸ σὺν τοῖς, Ἀγγέλοις χορεύεις, νῦν τούτων τὸν βίον μιμησάμενος.

Αγιογραφίες / Φωτογραφίες

Πηγές

• Ορθόδοξος Συναξαριστής
• Κανάλι Youtube - Apolitikia
• Ορθόδοξη Διαδικτυακή Παρουσία - www.askitikon.eu