Άγιοι Επτά Μακκαβαίοι, η μητέρα τους Σολομονή και ο διδάσκαλός τους Ελεάζαρος

Ημερομηνία Εορτής

01 Αυγούστου

Τύπος Εορτής

Σταθερή. Εορτάζει 01 Αυγούστου εκάστου έτους

Άγιοι που εορτάζουν

Άγιος Αβείμ ο Μακκαβαίος, Άγιος Αντώνιος ο Μακκαβαίος, Άγιος Γουρίας ο Μακκαβαίος, Άγιος Ελεάζαρος ο Μακκαβαίος, Άγιος Ευσέβωνας ο Μακκαβαίος, Άγιος Αχείμ ο Μακκαβαίος, Άγιος Μάρκελλος ο Μακκαβαίος, Αγία Σολομονή Μητέρα των επτά Μακκαβαίων, Άγιος Ελεάζαρος Διδάσκαλος των επτά Μακκαβαίων

Ιερά Λείψανα

Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ελεαζάρου βρίσκεται στη Μονή Παντελεήμονος Αγίου Όρους

Το Ιερό Λείψανο της Αγίας Σολομονής βρίσκεται αδιάφθορο στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου Φαναρίου Κωνσταντινουπόλεως

Απότμημα του Ιερού Λειψάνου της Αγίας Σολομονής βρίσκεται στη Μονή Ξηροποτάμου Αγίου Όρους

Βιογραφία

Eἰς τὸν Ἐλεάζαρον

Πρῶτος πρὸ Χριστοῦ πῦρ στέγων Ἐλεάζαρ,

Ἀθλήσεως προὔθηκε τοῖς ἄλλοις ἴχνη.

Eἰς τὴν Σολομονήν

Πρώταθλον ἄλλην καὶ πρὸ τῆς Θέκλης ἔχω,

Τὴν Σολομονήν, ἣν πρὸ Χριστοῦ πῦρ φλέγει.

Eἰς τοὺς ἑπτά Mακκαβαίους

Ἐξ ἑβδόμης πέμπουσι Παίδων ἑπτάδα,

Ἀρθρέμβολα, πῦρ, καὶ τροχοὶ πρὸς ὀγδόην.

Καῦσαν ἑνὶ πρώτη Σολομώνην, ἑπτά τε υἷας.

«Αὐτοκράτωρ ἐστὶ τῶν παθῶν ὁ εὐσεβὴς λογισμός» (Δ' Μακκαβαίων, α' 7, θ' 4). Ο ευσεβής λογισμός είναι κυρίαρχος και εξουσιαστής επί των παθών. Αυτό με περίσσια ανδρεία απέδειξαν οι επτά αδελφοί Μακκαβαίοι με τη στάση τους απέναντι στο βασιλιά της Συρίας Αντίοχο (περί το 5327 από κτίσεως κόσμου ή 173 π.Χ.), όταν αυτός τους έταξε δόξες, τιμές και επίγειες απολαύσεις, αν αυτοί καταπατούσαν το Μωσαϊκό νόμο και έτρωγαν από τα απαγορευμένα φαγητά που τους πρόσφερε.

Ο Αντίοχος Δ' ο Επιφανής (175-164 π.Χ.), ο σκληρός και αλαζόνας απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου εισέβαλε το 170 π.Χ στα Ιεροσόλυμα, όπου πυρπόλησε τα πάντα, θέλησε με τη βία να τους αναγκάσει να γίνουν ειδωλολάτρες και απαγόρευσε τη λατρεία του αληθινού Θεού. Πολλοί τότε Ιουδαίοι φάνηκαν δειλοί και από τον φόβο τους υπάκουσαν στην εντολή του βασιλιά Αντιόχου. Κάποιοι όμως προτίμησαν να περάσουν σκληρά βασανιστήρια, παρά να αρνηθούν τον μόνο αληθινό Θεό.

Ο Άγιος Ελεάζαρος, ο πολυσέβαστος εννενηντάχρονος ιερέας και διδάσκαλος του Νόμου απεφάσισε να βαδίσει πρώτος την οδό του μαρτυρίου. Αφού απέρριψε με ορμή το χοιρινό κρέας, το οποίο έβαλαν με την βία στο στόμα του, τον έσυραν βάναυσα στα βασανιστήρια. Αλλά ο σεβάσμιος γέροντας υπέφερε καρτερικά τις κακοποιήσεις, οι στρατιώτες δε του πρότειναν, για ν' απαλλαγεί από την θανατική καταδίκη, να φάγει ένα κομμάτι κρέας από αυτά που ο Νόμος επέτρεπε, να προσποιηθεί όμως τον Αντίοχο, ότι τρώει χοιρινό κρέας. Ο ζηλωτής όμως της πίστεων, Άγιος Ελεάζαρος, αρνήθηκε να ατιμάσει τα γηρατειά του, να κηλιδώσει για μια στιγμή τον άγιο βίο του και να γίνει αιτία σκανδάλου στους νεώτερους. Διότι αυτός ο συμβιβασμός, όσο μικρός και αν φαινόταν, σήμαινε αποστασία από τον Θεό και προσχώρηση στα ειδωλολατρικά ήθη. Έπειτα, χωρίς κανέναν απολύτως δισταγμό, προχώρησε προς το βασανιστικό όργανο, το τύμπανο. Η μεγάλη του θυσία ανέβηκε στο θρόνο του Θεού ως «οσμή ευωδίας πνευματικής». Επιπλέον έγινε παράδειγμα προς μίμηση στους μαθητές του καθώς και σε όλο τον λαό.

Εμπνεόμενα από τη θυσία του γέροντα διδασκάλου τους, τα επτά αδέλφια κράτησαν την ίδια γενναία στάση απέναντι στο βασιλία, όταν τους κάλεσε μπροστά του. Στην αρχή ο Αντίοχος προσπάθησε να τους κολακεύσει με διάφορα εγκώμια για τη νιότη τους. Τους είπε ότι αν έτρωγαν από τα ειδωλόθυτα που τους πρόσφερε, θα απολάμβαναν μεγάλες τιμές, και φυσικά θα τους έσωζε από το θάνατο. Τότε οι επτά αδελφοί απάντησαν στον Αντίοχο: «χαλεπώτερον γὰρ αὐτοῦ τοῦ θανάτου νομίζομεν εἶναι σοῦ τὸν ἐπὶ τὴ παρανομῶ σωτηρία ἠμῶν ἔλεον».  Δηλαδή, είναι περισσότερο επιβλαβής και απ' αυτόν το θάνατο, νομίζουμε, η συμπάθεία σου για την παράνομη σωτηρία μας. «Κοινή η πνοή των, κοινός ο στόχος των, ένας ο τρόπος της ζωής των, ο θανατος διά τον Θεόν, όχι ολιγώτερον αδελφοί εις τα ψυχάς απ’ ο,τι εις τα σώματα…» αναφωνεί ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. 

Εξοργισμένος τότε ο Αντίοχος, με τροχούς, φωτιά και ακόντια, έναν-έναν τους σκότωσε όλους υποβαλλόμενοι στα ίδια φρικτά βασανιστήρια.

Και η ευσεβής Σολομονή, η αξιοθαύμαστη μητέρα τους, αν και έβλεπε τα παιδιά της να βασανίζονται και να θανατώνονται όλα την ίδια ημέρα από τον ειδωλολάτρη τύραννο,«δεν ωλοφύρετο με θρήνους, αλλ’ είχε σαν αδαμάντινον τον νούν και σαν να γεννούσε εκ νέου τους υιούς της εις την αθανασίαν». (Δ΄ Μακ. ιστ΄ 11-13).

Μεταβάλλοντας δε με την χάρη του Θεού, την γυναικεία τρυφερότητα σε ανδρικό θάρρος, πυρπολούσε τις ψυχές τους, τα παρότρυνε στη θυσία και τα πρόετρεπε να μη δειλιάσουν στους κόπους της ευσεβείας αλλά να δείξουν ανδρεία και παρρησία. Αγωνιούσε μήπως ένα από τα παιδιά της στερηθεί το μαρτυρικό στεφάνι.

Ο ευσεβής λογισμός δυνάμωνε την καρδιά της, ώστε να παραβλέπει την πρόσκαιρη στοργή προς αυτά. Έτσι δεν έβλεπε στην γη, αλλ’ ατένιζε προς τον Ουρανό, προς τα μέλλοντα. Και όταν πλέον εξασφάλισε ένα-ένα τα παιδιά της στους κόλπους του Θεού, υπέρτατα ευτυχισμένη, όρμησε μόνη της μέσα στην φωτιά, για να μην αγγίξει κανείς το σώμα της.

Πρόσφερε και τα επτά παιδιά της στον Θεό και έπειτα πρόσθεσε τον εαυτό της στην ιερή παράταξή τους, ως επτά φορές μάρτυρας.

Το σεπτό λείψανο της Αγίας Σολομονής σώζεται ολόκληρο στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως.

Τα ονόματα των Αγίων Επτά Μακκαβαίων είναι: Αβείμ (ή Άβιβος), Αντώνιος (ή Αντωνίνος), Γουρίας, Ελεάζαρος, Ευσέβωνας, Αχείμ, Μάρκελλος (ή Σάμωνας ή Εύλαλος ή Μάρκος)

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)

Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.

Τῶν Μακκαβαίων τὸν ἐπτάριθμον δῆμον, σὺν τὴ μητρὶ Σολομονὴ τὴ ἁγία, καὶ Ἐλεάζαρ ἅμα εὐφημήσωμεν οὗτοι γὰρ ἠρίστευσαν, δι' ἀγώνων νομίμων, ὡς φρουροὶ καὶ φύλακες, τῶν τοῦ Νόμου δογμάτων καὶ νῦν ὡς καλλιμάρτυρες Χριστοῦ, ὑπὲρ τοῦ κόσμου, ἀπαύστως πρεσβεύουσι.

Απολυτίκιο Αγ. 7 Παίδων ''Μακκαβαίων'' - 1 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Κοντάκιον

Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν

Σοφίας Θεοῦ, οἱ στύλοι οἱ ἑπτάριθμοι, καὶ θείου φωτός, οἱ λύχνοιοι ἑπτάφωτοι, Μακκαβαῖοι πάνσοφοι, πρὸ Μαρτύρων μέγιστοι Μάρτυρες, σὺν αὐτοῖς τῷ πάντων Θεῷ, αἰτεῖσθε σωθῆναι τοὺς τιμῶντας ὑμᾶς.

Αγιογραφίες / Φωτογραφίες

Άγιοι Επτά Μακκαβαίοι και ο διδάσκαλός τους Ελεάζαρος - 17ος αι. μ.Χ. - Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος

Πηγές

• Ορθόδοξος Συναξαριστής - www.saint.gr
• Ιερά Μητρόπολη Μόρφου - https://immorfou.org.cy/
• Icon And Light - https://iconandlight.wordpress.com/